بررسی تغییرات بیوماس و تراکم سیانوفیتا در فصول مختلف در حوضه جنوبی دریای خزر

هدف از این مقاله بررسی تغییرات جمعیت و بیوماس سیانوفیتا با توجه به تغییرات فصلی (دمایی) در حوضه جنوبی دریای خزر بود. در این بررسی از نواحی مختلف حوضه جنوبی دریای خزر در دو دوره مطالعاتی در سالهای 1375 و 1378 تا 1379 مجموعاً 432 نمونه، از 18 ایستگاه دارای حداکثر عمق 10 متر، جمع آوری گردید و سپس مورد آنالیز کمی و کیفی قرار گرفت. نتایج بدست آمده در سال 1375 نشان می دهد که از مجموع 81 گونه فیتوپلانکتون، 9 گونه (1/11 درصد) متعلق به شاخه سیانوفیتا بوده است. در فصول گرم (بهار و تابستان) حداکثر بیوماس و تراکم سیانوفیتا در منطقه غربی بوده است (09/4 میلی گرم عدد در مترمکعب و 106* 65/1 عدد در مترمکعب)، در حالی که در فصول سرد (پاییز و زمستان) حداکثر میزان بیوماس و تراکم در منطقه شرقی مشاهده گردیده است (36/3 میلی گرم عدد در مترمکعب و 105* 5/1 عدد در مترمکعب). حداقل درجه حرارت طی سال (جز پاییز) در منطقه غربی و حداکثر آن در منطقه شرقی و یا مرکزی بوده است. در سال 1379-1378، از تعداد کل 160 گونه فیتوپلانکتون، 25 گونه (6/15 درصد) را سیانوفیتا تشکیل داده است. حداکثر بیوماس و تراکم در بهار و تابستان در هر سه منطقه بطور پراکنده دیده شده است (78/3 میلی گرم عدد در مترمکعب و 16*07/1 عدد در مترمکعب). ولی در پاییز و زمستان حداکثر بیوماس و تراکم همانند سال 1375 در منطقه شرقی مشاهده گردیده است (5/156 میلی گرم بر مترمکعب و 106*18/2 عدد در مترمکعب). حداقل درجه حرارت تقریباً در همه فصول در منطقه غربی بوده و حداکثر درجه حرارت در منطقه شرقی دیده شده است. این بررسی نشان می دهد که بیشترین تراکم سیانوفیت ها در تابستان است که می تواند مربوط به افزایش درجه حرارت و میزان روشنایی باشد. نتایج بدست آمده از آنالیز آماری غیرپارامتریک نشان می دهد که بین فصول مختلف در سالهای 1375 و 1379-1378، تراکم و بیوماس سیانوفیتا اختلاف معنی داری نداشته است )05/0(P>. نتایج در نواحی مختلف (غربی، شرقی و مرکزی) نیز مشابه فصول بوده است. دینامیک جمعیت سیانوفیتا بیشتر تحت تاثیر ترکیب خاصی از عوامل محیطی است تا ارتباط مستقیم بین عوامل محیطی (از قبیل دما) و سیانوفیت.